eetimes
Nga Profesor, Ervis Krymbi
Sot me datë 15 prill është përvjetori i tërmetit të vitit 1979. Shumë tërmete në të kaluarën na japin njohuri për efektet, të cilat janë shumë të rëndësishme, kur bëhet fjalë për planifikimin e zhvillimit urban dhe infrastrukturës së nevojshme si dhe zbutjen e efekteve të fatkeqësive të tilla në të ardhmen.
Në rajonin e Shkodrës që përkon ndryshe me pjesën Veri-Perëndimore të Shqipërisë, vërehet pikë takimi apo planet e ndarjes së disa nga zonave tektonike të Albanideve dhe pjesë të ultësirës ndermalore e mbivendosur, siç mund të konsiderohet zona e ulët e Shkodrës. Një mpleksje e tillë e shumë zonave tektonike ndarë me plane thyerjesh me shtrirje gjatësore nga Veri-Lindja në Jug-Perëndim dhe Veri-Perëndim-Jug-Lindje dhe nga tërthorja Shkodër-Pejë ose ndryshe thyerja e Drinit tregon shumë pse rajoni i Shkodrës ka qenë dhe mbetet me aktivitet tektonik, neotektonik dhe sizmik të konsiderueshëm.
Në të gjitha zonat sipas periudhave kanë ndodhur ngjarje të ndryshme të intensitetit të rrudhosjes, të uljes ose të ngritjes, apo të fundosjes, lidhur këto dhe me përbërjen gjeologjike me qëndrueshmëri të ndryshme.
Kushtet e mësipërme kanë pasur dinamike interesante sidomos në zonën e thyerjeve depresionale të Shkodrës që përkon me Ultësirën e NënShkodrës, ku sizmiciteti është shfaqur më dëmtues. Këtë e dëshmojnë ndryshimet e herë pas hershme të shtretërve të lumenjve Buna e Drini në rrjedhjen e poshtme të tyre, fundosja e grabenit të Shkodrës dhe evolucioni i liqenit.
Disa nga tërmetet në rajonin e Shkodrës:
●6 Prill 1667 të dhëna indirekte nga studiues sllave nga tërmeti i Dubrovnikut i cili u shkatërrua plotesisht dhe pati 5000 te vdekur, por sipas tyre në qytetin e Shkodrës intensiteti i këtij tërmeti ishte 7 ballë.
●Shkurt-Tetor 1855 – 12 tërmete të forta deri 8 ballë dhe dëme të shumta sidomos në Bushat-Kosmac-Vau i Dejës.
●1 Qershor 1905 rreth orës 6’’ te mengjesit 9 ballë, me i fuqishmi i regjistruar deri tani e me pasoja mjaft të rënda. Tërmeti i 1905 në Shkodër është njohur me emrin “zerzele”.
●27 Gusht 1948, madhësia 5.5 intensiteti 8 ballë, më tepër u godit zona e Oblikës dhe përtej kufirit shtetëror.
●15 Prill 1979 ora 07.19 me madhësi 7.2 dhe intensitet 8 ballë, me epiqendër në det në Veri-Perëndim të Shkodrës midis Ulqinit dhe Kotorrit.
Termete të fuqishëm që kanë goditur territorin e rajonit tonë, ata që përmendëm më sipër, përveç dëmeve të mëdha që kanë shkaktuar në objekte dhe viktima në njerëz, kanë shkaktuar edhe dukuri në truall si rrëshqitje brigjesh, rrëzim të shkëmbinjve nga shpatet e maleve, çarje në truall në zonat me truall të butë.
Fotot ilustruese të mëposhtme nga ngjarjet e 15 prillit 1979 si dhe rindërtimi më pas i shtëpive të dëmtuara!
