eetimes
Prindërit e Giselit, vetëm kur mbushi dy vjeç, e kuptuan se ai kishte problem me dëgjimin. Një vizitë në poliklinikë e Pogradecit, i përcolli ata për kontroll më të specilizuar në shërbimin ORL në spitalin qëndror Nënë Tereza në Tiranë. Mjekët konfirmuan frikën e tyre. Giseli vuante nga Hypoacusia.
Labirinthi i procedurave administrative dhe shëndetësore bëri që Giseli të mos përfitonte në kohën e duhur, aparatin që e garanton shteti, dhe që përmirëson dëgjimin e tij. Vetëm pas 7 vitesh nga ardhja në jetë, pas një procesi gjyqësor administrativ dhe civil, drejtësia vendosi që mjekët ti mundësonin pajisjen e dëgjimit, ose implantin koklear.
Implanti koklear, ose ndryshe i njohur si veshi bionik, është një pajisje që mund t’ju rikthejë dëgjimin fëmijëve, i cili në vetvete rekomandohet që të vendoset tek ta deri në moshën 4 vjeç.
Në vitin 2012, ministri i Shëndetësisë në detyrë, Petrit Vasili shprehej se po rishikoheshin fondet e buxhetit të shtetit për të mundësuar ndërhyrjen krirugjikale falas për fëmijët që nuk dëgjojnë.
Zyrtarisht kjo u arrit në tetor të vitit 2020, ku për herë të parë në vendin tonë 5 fëmijë nga mosha 2 deri në 7 vjeç mundën të përfitonin nga kjo paketë me financim të plotë nga shteti.
Nisur nga ky premtim, familja e Giselit pasi nuk gjeti zgjidhje për 2 vjet , ndërmori një betejë ligjore të përfaqësuar nga Komiteti Shqiptar i Helsinkit.
Në themel të vet, padia e ngritur, bazohej në një Vendim të Këshillit të Ministrave, konkretisht atij nr.308 (datë 21.05.2014), një akt i cili miraton një sërë paketash shëndetësore që financohen nga shteti.
Garantimi falas i shërbimit të implantit koklear është pjesë e kësaj VKM-je, konkretisht në shtojcën nr.5 të saj, ku shteti shqiptar merr përsipër mbulimin e gjithë procedurës. Kostoja totale e këtij shërbimi, sipas vendimit në fjalë, arrin vlerën 29 milionë lekë(të vjetra) duke përfshirë koston e aparatit 27 milionë lekë(të vjetra) plus interventimin kirurgjikal në shifrat 2 milionë lekë(të vjetra).
Kjo paketë parimisht është ndërhyrja më e shtrenjtë që rimburson shteti ynë. Institucionet e ngarkuara janë Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor, Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale dhe QSUT “Nënë Tereza”.
Në pikën 6 të kësaj VKM-je thuhet se e gjithë procedura që nga buxhetimi e deri tek konsultat e vizitat që duhet të kryejë fëmija përpara ndërhyrjes, janë të pasqyruara në Regjistrin Kombëtar të Paketave të Shërbimeve Shëndetësore. Ky regjistër administrohet nga Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor.
Në rastin e Giselit, ai ishte ekzaminuar për problemin që kishte, por Fondi nuk kishte përmbushur detyrimin administrativ. Pra Fondi ka në përgjegjësi vendimin e konsultës, formularin që tregon se fëmija kishte nevojë urgjente për këtë ndërhyrje dhe regjistrimin e të miturit në Regjistrin Kombëtar të Paketave.
Nga ana tjetër, Ministrisa e Shëndetësisë dhe QSUT “Nënë Tereza” kanë detyrimin e gjetjes së implantit koklear dhe realizimit të ndërhyrjes kirurgjikale. Po edhe kësaj here, këto institucione nuk shfaqën vullnetin e tyre për kryerjen e ndërhyrjes kirurgjikale tek Giseli. Ashtu siç prindërit e tij u përballën me luftën për t’i rikthyer fëmijës së tyre dëgjimin, në vendin tonë evidentohen raste të tjera të ngjashme.
Historia e fëmijës së B.M është një prej tyre, e cila dëshmon sërish një rrugëtim sfilitës përballë bluzave të bardha, ashtu si rasti i Giselit.
B.M është mamaja e një fëmije(emrin e të cilit nuk po e bëjmë publik për çështje kofidencialiteti), e cila thotë se në pranverën e vitit 2021 ju drejtua mjekes pediatre për të kuptuar çfarë problemi kishte djali i saj i sapolindur.
Foto e fëmijës së B.M
“Pas lindjes, me kalimin e javëve kuptoja që djali nuk reagonte nga zhurmat. Mjekja pediatre më tha të prisja gjashtë muaj pasi në këto muaj fëmijët nuk reagojnë nga zhurmat.Pas gjashtë muajsh, ju drejtuam ORL-së, ku mjekja më tha që duhet të vija përsëri pas një viti sepse sipas saj djali mund të ishte autik. Fëmijët shurdh në spitale quhen ‘budallenj’, kështu ma kanë quajtur djalin edhe në praninë time. Për këtë shkuam në Itali dhe pas vizitave atje, mësova se djali nuk mund të dëgjonte dhe për pasojë nuk reagonte nga zhurmat.” -tregon nëna e fëmijës.
Në historinë e fëmijës së B.M., përgjegjësinë apo tagrin ligjor për të vendosur diagnozën e fëmijës e ka marrë mjeku pediatër.
Pika 8 e udhëzimit nr.26, datë 07.11.2014 përcakton se: “Pacienti, pasi ka zbatuar sistemin e referimit kalon në konsultën e shërbimit përkatës. Konsulta mjekësore e përbërë nga jo më pak se dy mjekë, merr vendimin që pacienti të përfitojë paketën duke plotësuar dokumentat përkatës.”
Foto e fëmijës së B.M
Pra, thënë shkurt do duhej që fëmija të ndiqej nga së paku dy mjek. Pasi mësuan të vërtetën, çifti i prindërve u interesuan për ndërhyrjen e implantit koklear, për të cilin mjekët i kishin rekomanduar t’a bënin përpara kohës kur djali të bënte dy vjeç.
“Kur kuptuam që djali nuk dëgjonte, u interesova për implantin koklear. Përpara ndërhyrjes djali duhet të bënte rezonancën magnetike, por mjeku përgjegjës thjesht na tha; ‘Nuk dua t’jua bëj, nuk më bie mendja kush jeni’. Pas shumë vajtje-ardhjesh dhe pa asnjë zgjidhje,qoftë nga Fondi, qoftë nga spitali, shkuam në Gjermani dhe e kryem ndërhyrjen atje falas.” -shprehet nwna e vogwlushit.
Ashtu si historia që rrëfyem në nisje të këtij artikulli, edhe në këtë rast ajo që thuhet në letër nuk zbatohet në praktikë.
Nisur nga ajo ç’ka kemi rrëfyer më lartë, ju drejtuam me një kërkesë për informacion Fondit për të mësuar se sa është numri i fëmijëve që kanë pasur nevojë për këtë shërbim në katër vitet e fundit, sa prej tyre e kanë marrë këtë shërbim dhe se si është menaxhuar buxheti për këtë paketë.
Për pyetjen e parë, na thuhet se FSDKSH nuk disponon dhe nuk administron listën fëmijëve të regjistruar, që kanë pasur nevojë për të marrë këtë paketë.
“Në lidhje me pyetjen sa është numri i fëmijëve të regjistruar në listën e pritjes pranë QSUT-së për kryerjen e procedurës së impantit koklear për vitet 2020, 2021, 2022, 2023 ju informojmë se lista e pritjes për kryerjen e procedurës së implantit koklear administrohet nga Shërbimi i ORL së pranë Qendrës Spitalore Universitare ‘Nënë Tereza’.” -shprehet Fondi në kthim-përgjigje.
Në fakt ligji thotë ndryshe, përgjegjësia nuk bie mbi ORL, por është Fondi ai që administron Regjistrin Kombëtar të Paketave Shëndetësore. Që nga nga buxhetimi e deri tek konsultat e vizitat që duhet të kryejë fëmija përpara ndërhyrjes janë të pasqyruara në këtë regjistër.
Fondi
Pra administrimi i listave kryhet si fillim nga Fondi përmes Regjistrit Kombëtar, më pas kjo listë merret në Shqyrtim nga O.R.L. Ky i fundit ngarkohet vetëm me përgjegjësinë për vizitat dhe ekzaminimet e pacientëve.
Lidhur me pyetjen e dytë, se sa është vlera e miratuar nga Fondi i Sigurimit të Kujdesit Shëndetësor për kryerjen e kësaj procedure që nga viti 2020 deri në vitin 2023, përgjigjia që morëm ishte kjo:
“Në lidhje me pyetjen sa është vlera financiare e miratuar nga Fondi i Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor për kryerjen e procedurës së implantit koklear për fëmijë me probleme te dëgjimit për vitet 2020, 2021, 2022 dhe 2023, ju informojmë se janë shërbimet spitalore ofrojnë paketat e shërbimeve shëndetësore të miratuara me vendim të Këshillit të Ministrave nr. 308, datë 21.05.2014, “Për miratimin e paketave të shërbimeve shëndetësore në shërbimin spitalor” të ndryshuar, brenda buxhetit vjetor të miratuar.”
Pra Fondi, lë të nënkuptohet që përgjegjës për administrimin e buxhetit janë spitalet. Mirëpo edhe këtë herë bie në kundërshtim me ligjin. Kjo sepse spitalet ngarkohen vetëm me përgjegjësinë për sigurimin dhe vendosjen kirurgjikale të aparaturës së implantit koklear, sipas standardeve të BE, tek i mituri.
Pagesat e paketave të shërbimeve spitalore, në këtë rast implantit koklear, bëhen nga Fondi, sipas shtojcës nr.2 të vendimit nr.26, datë 07.11.2014. Vendimi sqaron se një fond jo më i madh se 10% e buxhetit vjetor për shërbimet spitalore mbahet nga Fondi, për t’ua rishpëndarë spitaleve gjatë vitit për pagesat e paketave të shërbimeve(përfshirë implantin koklear).
Sa i takon numrit të fëmijëve që kanë mundur të marrin këtë shërbim që nga viti 2020 e deri më sot Fondi ndan të dhënat, në akordancë me shërbimin O.R.L, përmes kësaj tabele, ku në total për 5 vite kanë mundur të kryejnë 32 ndërhyrje.
Viti
Numri i perfituesve të paketës shendetesore sipas viteve
2020
5
2021
15
2022
12
2023
2
2024
2 (6 mujori i parë)
“Në pergjigje të kërkesës për informacion, prot nr. 257/3 i joni dt 18.01.2024, ju informojmë se në shërbimin ORL, QSUNT nuk ka listë pritjeje për implantim.”-në thotë shërbimi i O.R.L-së.
Shifrat tregojnë se numri i ndërhyrjeve është shumë i ulët, nëse marrim parasysh faktin që në vendin tonë në çdo 1000 lindje, shtohen 1 deri në 2 fëmijë që nuk dëgjojnë prej ditës së parë kur vijnë në jetë. Pa llogaritur ata që ky problem ju shfaqet në muajt ose vitet më pas.
Përmes këtyre kthim-përgjigjesh nga Fondi, sërish vihet në pah shkarkimi i përgjegjësisë nga ky autoritet publik drejt shërbimit spitalor.
Dy eksperiencat e familjeve të sipërpërmendura janë një copëz e tablosë së realitetit shqiptar, që i vendos prindërit e këtyre fëmijëve në një udhëkryq me dy opsione zgjedhjesh.
Të zgjedhin rrugën e B.M, e cila trokiti në dyert e spitaleve të një shteti tjetër. Ose të ndjekin rrugën ligjore ashtu si familja e Giselit.
Giseli, jo vetëm që nuk e mori shërbimin në kohën e duhur, por për shkak të zvarritjes me kalimin e kohës problemi në dëgjim u shtua, e rrjedhimisht shfaqi probleme edhe në të folur. I mituri,në bashkëpunim me përfaqësuesit ligjor të Komitetit Shqiptar të Helsinkit mundën t’a fitonin gjyqin .
Fatmirësisht të treja instancat, pra Fondi, Ministria e Shëndetësisë dhe QSUT “Nënë Tereza” ja mundësuan implantin koklear të miturit.
Vendimi i Gjykatës
Gjithashtu për shkak të problemeve që Giseli shfaqi edhe në të folur, u gjobitën me masën 6.838.590 lekë(tëreja) për dëmin e shkaktuar. Nëse nuk do të ishte për organizatën që e asistuan familjen e tij për ta ndjekur këtë rast, nuk dihet nëse do ishte arritur një zgjidhje për problemin e fëmijës./ Marrë nga ZËRI
